EŞİT–ETNİK YURTTAŞLIK BELGELERİ

Eşit yurttaşlık PKK/HDP’nin siyasi programı. Bu programın en az on yılı bulan sinsi yayılışı, kimi akılları gafil avlamış görünüyor. Bazıları, “bu bizim anayasada var zaten!” diyor. Bunun, yurttaşların eşitliği ilkesi ile aynı şey olduğunu düşünüyor; yalnızca ifade farklı ona göre. Doğru, eşitlik Madde 10’da yazılı. Ama bu, Türk Milletinin bireyleri olarak yurttaşların eşitliği; etniklerin eşitliği değil.  

Bazıları da, kendi farkını ortaya koymak için “yurttaşlık başka vatandaşlık başka” diyerek olmayan incelikler üzerine akıl yoruyor. Lafı uzatmadan söylemeli ki, böyle bir fark yok. Yurt(taş) Türkçe, vatan(daş) Arapça köklü, elbette eş-anlamlı sözcükler. Siyasal olarak, bizim sağ-sol bölünmeli siyaset dünyamızda bunlara ayrı anlamlar yüklenmeye çalışıldı, bu doğru. Sol’cu yurtsever, sağ’cı vatansever olduğunu söylemeyi sevdi. Böylece sağcı kendini “vatan – millet” ekseninde yükseltirken, solcu “dünya-insanlık” ekseninde yaşadığını ima etti. Ne var ki, yurtsever – vatansever sözcükleri düşünce sistemleri kuran temel kavramlar değil, yalnızca mevcut tavır dairelerini gösteren simgeler olarak iş gördü. Şimdi de benzer durum var. HDP “eşit yurttaşlık” derken, çözümcü AKP ile yeni İYİ Parti “eşit vatandaşlık” diyor; özgürlükçü demokrat CHP ise ikisini birden söylemekte sakınca görmüyor.

*

PKK/HDP’nin Eşit [Etnik] Yurttaşlık Programı, 2015 yılında yapılan seçimlerde adeta bir salgın oldu. Sandık yarışının önde gelen partilerinin seçim bildirgelerinde boy gösterdi.

*

Çözümcü AKP. 1 Kasım 2015 –AKP Davutoğlu Beyannamesi: “Kapsayıcı ve evrensel değerlere dayalı bir vatandaşlık anlayışı içerisinde,…. Yeni Türkiye’de şiarımız; etnik kimliği, mezhebi ve inancı ne olursa olsun herkesi bağrına basan, onları eşit vatandaşlık ile evrensel ilke ve değerler temelinde demokratik bir ortak yaşam bilincine ulaştıran bir anlayışı, …. Yeni anayasa, milletimizin kültürel ve toplumsal çeşitliliğini tanıyan, herhangi bir etnik [yani Türk bir etnik kimlik, onu esas almayacağız diyor] veya dini kimliğe referans yapmayan bir vatandaşlık tanımını esas alacaktır.” Aynı seçimler için hazırlanan Demokratikleşme ve Siyasi Reformlar Seçim Broşürü’nde, “Yeni Anayasa ve Yargı Reformu” başlığı altında hedef çok açık belirtiliyor: “Eşit vatandaşlık ilkesini egemen kılacağız”.

*

Özgürlükçü demokrat CHP. Haziran 2015 seçim bildirgesi: “Devlet yönetiminde, dil, kültür, inanç ve yaşam tarzları arasında ayrım yapmaksızın Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlığı ortak paydasını esas alacağız.” [Yani diyor ki, Anayasa’daki Türk Vatandaşlığı ortak paydasını sileceğiz.]  Kasım 2015 seçim bildirgesi’nin “Kürt Sorununun Çözümü İçin Tam Demokrasi ve Eşit Vatandaşlık” başlığı altında: “CHP, Kürt sorununu da eşit yurttaşlık ve tam demokrasi anlayışı içinde çözecektir. … “Eşit yurttaşlık anlayışını ekonomik, toplumsal ve kültürel alanlarda etkin kılarak, … “Eşit vatandaşlık ilkesinin gereği olarak, anadili Türkçe olmayan yurttaşlarımızın kamu hizmetlerinden eksiksiz olarak yararlanabilmesini sağlayacağız.” …. “12 Eylül darbe Anayasası’nın yerine .. eşit vatandaşlık temelli yeni bir anayasa yapacağız.”

*

Radikal demokrat HDP. Bu partinin Haziran 2015 Bildirgesi Eşit [Etnik] Yurttaşlık Programı’na uygun biçimde, özne olarak bireyden önce “halklar”ı seçmiştir. “Türkiye halklarını.. HDP saflarında buluşmaya” çağırmakta, “Türkiye halklarını tanıyan” yeni bir anayasa hedefli bildirgesinde “HDP'nin öngördüğü anayasa; eşit yurttaşlık temelinde.. bir anayasa olacak…” demektedir. Kasım 2015 seçim bildirgesinden de yalnızca iki cümleyle yetinelim: “Tarihten devralınmış etnik kimlik, kültür, dil ve inanç eksenli sorunları çözmek, eşit yurttaşlık temelinde … bir anayasayla … özyönetimle mümkündür.” “HDP, Demokratik Cumhuriyet’e geçişi sağlamak için farklılıkları eşit yurttaşlık temelinde tanıyan ve güvenceye alan demokratik bir anayasanın yapılmasına öncelik verecek. …. “

*

Yeni kurulan İYİ Parti de bu rüzgarın içindedir. Parti’nin programında “Güney Doğu Sorunu” başlığı altında "Partimiz Doğu Güneydoğu sorununa ilişkin öncelikle tüm ülkede eşit vatandaşlık zeminine oturan sağlam bir demokrasi ve özgürlük ortamını geliştirecektir” hedefi yazılı.

*

Yukarıdaki ifadeler, İYİ Parti hariç, partilerin resmi belgelerinde yazılı olan ifadelerin tümü değil, yalnızca birkaçı. Yoksa bir hayli vurgu var. Beklentimiz, gerçek adı Etnik Vatandaşlık Projesi olan bu siyasi programın bir an önce tarihin çöplüğüne atılmasından ibaret.  

[BAG, Aydınlık, 21 Şubat 2018]